NLP 02/03 Opgave 3

OPGAVE 3: Definite Clause Grammar

Deadline: vrijdag 6 juni

3a Een basisgrammatica voor het Nederlands.

Schrijf DCG-regels voor de volgende verschijnselen:

Hoofdzinnen waarin de persoonsvorm een transitief of intransitief werkwoord is:

Jan studeert
Jan schrijft een programma

Hoofdzinnen waarin de persoonsvorm een hulpwerkwoord van tijd (hebben,zijn) of van modaliteit is (kunnen, moeten,...):

Jan heeft een programma geschreven
Jan is gekomen
Jan moet studeren
Jan kan een programma schrijven

Bijzinnen voor bovengenoemde zinstypes:

dat Jan studeert
dat Jan een programma schrijft
dat Jan een programma heeft geschreven
dat Jan een programma geschreven heeft
dat Jan moet studeren
dat Jan studeren moet

Zinnen met daarin een werkwoord dat voor een bijzin selecteert:

Jan zegt dat hij studeert
Jan heeft gezegd dat hij een programma moet schrijven

Let op het volgende:

Je hoeft alleen voorbeelden te geven met derde persoon enkelvoud, tegenwoordige tijd, persoonsvormen.
Maak zelf een verzameling voorbeelden en een bijbehorend woordenboek, waarin minstens twee intransitieve, twee transitieve, twee modale werkwoorden zijn opgenomen, en twee werkwoorden die een zinscomplement selecteren. De NPs mag je zo eenvoudig mogelijk houden.
Zorg ervoor dat het verschil in woordvolgorde tussen hoofd- en bijzinnen verantwoord wordt. Zorg ervoor dat je (mbv kenmerken/feature) een verschil maakt tussen persoonsvormen, voltooide deelwoorden, en infinitieven. Zorg ervoor dat je mbv een feature verschil maakt tussen deelwoorden die het hebben en die met zijn combineren.

3b. Een basisgrammatica voor het Engels

Schrijf nu een grammatica voor de Engelse vertalingen van de zinnen uit fragment 3a. Je grammatica kan dus zinnen produceren als

John studies
John can write a program
John has written a program
John says that he has written a program
John says that he must write a program
etc.

Om verwarring tussen de Engelse en de Nederlandse grammatica te voorkomen is het
handig om alle predicaten die je gebruikt in de Engelse grammatica van een suffix _eng
o.i.d. te voorzien:

```
s_eng --> np_eng, vp_eng.
```
```
np_eng --> [john].
```
```
etc.
```

3c Automatisch vertalen

Het automatisch vertalen van een Nederlandse zin in het Engels betekent dat, naast het vertalen op woordniveau, soms de volgorde van woorden en zinsdelen in de zin moet worden aangepast. Om dit probleem op te lossen kun je gebruik maken van de grammatica's voor beide talen. Het idee is dat zowel de Nederlandse als de Engelse grammatica een abstracte representatie van de zin oplevert (die we `interlingua' zullen noemen). Nederlands-Engels vertalen betekent nu dat je de Nederlandse zin parseert met de grammatica, en de resulterende interlingua-representatie gebruikt als input voor de Engelse grammatica, die daarvoor de bijbehorende zin (of zinnen) berekent.

Stap 1

Voeg aan alle regels van de Nederlandse en Engelse grammatica een argument toe dat de interlingua representatie van dit zinsdeel codeert.

De interlingua abstraheert van details als verbuigingen en woordvolgorde. Bovendien worden woorden met dezelfde betekenis (in het Nederlands en Engels) gerepresenteerd door hetzelfde interlingua symbool. Een mogelijke interlingua maakt gebruik van de volgende conventies

De i-representatie van woorden zijn prolog constanten. Woorden met dezelfde betekenis in het Nederlands en Engels corresponderen met dezelfde constante.
NPs bestaan uit een lidwoord en een zelfstandig naamwoord. Om de combinatie van beide weer te geven gebruiken we het predicaat i_np (interlingua np):
een programma
i_np(a,program)
VPs bestaan meestal uit een werkwoord en 1 ander argument. Het predicaat i_vp codeert de combinatie:
schrijft een programma
i_vp(write,i_np(a,program)
heeft een programma geschreven
i_vp(has,i_vp(write,i_np(a,program)))
VPs met alleen een werkwoord, introduceren geen speciale interlingua constructie:
slaapt
sleep
Zinnen bestaan altijd (in deze grammatica) uit een subject en een vp:
Jan schrijft een programma
i_s(john,i_vp(write,i_np(a,program)))

Merk op dat de volgorde van argumenten in i_np, i_vp, etc, vast is (bv altijd het werkwoord op de eerste plaats), onafhankelijk van de woordvolgorde in de zin. Om interlingua representaties af te leiden met behulp van de grammatica, voeg je aan iedere categorie een extra argument toe voor deze representatie. In de regels zeg je steeds hoe de i-representaties van de dochters bijdragen aan de i-representatie van de moeder:

np(john) --> [jan].
s(i_sem(Subj,VP)) --> np(Subj), vp(VP).

stap 2

Als je de semantiek aan beide grammatica's hebt toegevoegd, schrijf je een vertaal-programma. Dit programma neemt een Nederlandse zin, berekent de i-representatie Int, en roept vervolgens de Engelse grammatica aan met de Int als argument.

Test je programma zowel voor Nederlands-Engels als voor Engels-Nederlands vertalen. Test ook of het programma voor sommige zinnen meer dan 1 vertaling kan geven.

Inleveren

Lever je programma in, waar nodig voorzien van commentaar.
Geef ook een voorbeeld van een zin die meer dan 1 vertaling oplevert.