Projectmanagement
[Projectmanagement] [Fasering] [Taken]
Projectmanagement is het aansturen van een project. Een project komt voort
uit een projectmatige aanpak van een probleem. Een probleem kan van alles zijn:
het bouwen van een nieuw gebouw, het starten van een nieuwe afdeling, het
schrijven van een rapport.
Er bestaan veel verschillende manieren om projecten in te delen. Al deze
methodieken komen neer op hetzelfde: Een denkstadium, een doestadium en een
afbouwstadium. In het denkstadium wordt bedacht wat het eindresultaat moet zijn,
in het doestadium wordt aan het eindresultaat gewerkt en in de afbouwfase wordt
alles afgerond.
Er zijn grofweg drie manieren om een probleem aan te pakken:
- Routinematig werken: Deze aanpak heeft als voordeel boven de andere
twee dat het efficiënt is. Routinematig werken heeft iets van herhaling in
zich. De aanpak leent zich dan ook goed voor het aanpakken van problemen die
zich regelmatig voordoen. Binnen een organisatie volgt men gebaande paden,
communicatielijnen en besluitvormingsprocessen.
- Improviserend werken: Het voordeel van improviserend werken is dat
het flexibel is. Doordat weinig wordt vastgelegd en er geen vaste regels en
procedures worden gevolgt kan sneller worden ingespeeld op veranderende
omstandigheden.
- Projectmatig werken: Deze aanpak combineert de effiency van
routinematig werken met de flexibiliteit van improviserend werken.
Projectmatig werken is niet altijd de beste optie. De volgende overwegingen
gelden:
- Een routinematige aanpak ligt het meeste voor de hand wanneer men een
bepaald resultaat herhaaldelijk dient de bereiken onder gelijkblijvende
omstandigheden en met gelijkblijvende middelen.
- Improviserend werken ligt het meest voor de hand indien wij iets volstrekt
nieuws, onder volstrekt onbekende omstandigheden en met ons onvertrouwde
middelen dienen aan te pakken.
- Projectmatig werken ligt tussen deze uitersten in. Deze aanpak ligt voor de
hand als:
- Het gewenste resultaat niet volstrekt nieuw is maar wel veel nieuwe
elementen bevat;
- Mensen uit verschillende disciplines of vakgebieden moeten samenwerken;
- Men eenmalig een maximale prestatie moet leveren;
- Men over beperkte (gelimiteerde) middelen beschikt om dat resultaat te
bereiken
Kenmerken van projecten zijn:
- Gefaseerde besluitvorming. Naarmate het project verder verloopt
worden steeds meer opties verworpen en wordt het eindresultaat duidelijker. Er
wordt gewerkt van vaag naar concreet.
- Integrale beheersing van tijd, geld, documentatie en kwaliteit.
Hiermee wordt bedoeld dat de planning in de gaten wordt gehouden, dat rekening
gehouden wordt met budgetten, dat er een manier komt waarop besluiten, ontwerpen
en definities worden vastgelegd en dat er wordt gecontroleerd of de kwaliteit
voldoende is.
- Interdisciplinaire projectgroepen. Binnen een project werken vaak
verschillende disciplines samen, bijvoorbeeld een projectgroep met
vertegenwoordigers van verschillende afdelingen binnen een organisatie.
- Opsplitsing van taken. Binnen een project is er sprake van
opsplitsing in deelprojecten en deeltaken. Voor een deelproject kan een
deelprojectgroep verantwoordelijk zijn. Binnen groepen worden taken en
verantwoordelijkheden gesplitst.
[Projectmanagement] [Fasering] [Taken]
Een belangrijke rol binnen projecten speelt de projectfasering. Dit hangt
samen met de beheersing van de factor 'tijd' binnen het project. Een
belangrijk deel van dit onderwerp heeft betrekking op het plannen van een
project met alle deeltaken.
De fasering die als voorbeeld dient is gebaseerd op drie principes:
- Eerst denken, dan doen.
- Het planvormen/denken van voor naar achteren èn van achteren naar
voren.
- Het werken van grof naar fijn.
Deze drie principes leiden tot een fasering die als kenmerk heeft dat aan het
eind van ieder fase een keuze gemaakt dient te worden voor de rest van het
project. Alternatieven vallen dus na iedere fase af. Na iedere fase wordt de
beslissing vastgelegd in een zogenaamd beslisdocument. Dit document geeft de
staat van het project weer en is uitgangspunt voor de volgende fase. Overigens
is deze manier van faseren niet heilig: in de literatuur zijn meerdere faseringen
te vinden. Zie bijvoorbeeld de beschrijving van de methode die KPMG hanteert voor
projectmanagement
(http://www.kpmgsystems.nl/documentatie/busy07/a51.html)
De volgende zes fasen worden onderscheiden:
- Initiatieffase
Deze fase kent twee doelen: Vaststellen of alle
projectleden dezelfde doelstelling nastreven en vaststellen of iedereen die
doelstelling projectmatig wil bereiken. Dit komt er eigenlijk op neer dat er
wordt vastgesteld of er een probleem is en of dat projectmatig aangepakt moet
worden. Verder wordt in deze fase de projectgroep samengesteld.
- Definitiefase
Deze fase heeft als doel het zo concreet en
eenduidig mogelijk formuleren van het projecteindresultaat. Ook is in deze fase
ruimte voor het verdelen van het project in deelprojecten. Tenslotte moet
vastgesteld worden wat de activiteiten in de volgende fase zullen zijn.
- Ontwerpfase
Het doel van de ontwerpfase is het vinden van
oplossingen. Deze oplossingen worden geformuleerd naar aanleiding van de in de
definitiefase vastgestelde eisen en wensen. Na afloop van deze fase is bekend
hoe het projectresultaat eruit ziet qua vorm, inhoud en dergelijke. Ook moet
worden aangetoond dat het gekozen ontwerp voldoet aan de gestelde eisen. (bv via
het maken van een prototype).
- Voorbereidingsfase
Deze fase is bedoeld om alles te doen wat nodig
is om de realisatie van het project goed te laten verlopen. Aan het eind van
deze fase moeten alle hulpmiddelen, voorschriften en dergelijke. Dit alles om te
voorkomen dat men in de realisatiefase voor verrassingen komt te staan.
- Realisatiefase
De realisatiefase is bedoeld om het
projectresultaat te maken, in te voeren of uit te voeren. Al het werk uit
voorgaande fasen wordt geïntegreerd.
- Nazorgfase
Als het projectresultaat gereed is moet er nog ruimte
zijn om eventuele problemen aan het resultaat te verhelpen. Hier hoort dan ook
het verhelpen van storingen en klachten.
Deze fasen zijn vaak niet letterlijk terug te vinden in projectplanningen.
Dat komt omdat de fasen altijd gespecificeerd worden in deelprojecten en
deeltaken.
[Projectmanagement] [Fasering] [Taken]
Een belangrijk deel van project management heeft betrekking op het
opsplitsing van het project in deelprojecten en uiteindelijk deeltaken. Dit
levert uiteindelijk taken op die in een Gantt-chart weergegeven kunnen worden.
Dit opsplitsen kan gebeuren aan de hand van een zogenaamde Work Breakdown
Structure:
Fig. 1: Voorbeeld Work Breakdown Structure
(bron: Noel N. Harroff Project Control Papers :
The Work Breakdown Structure ,
NNH Enterprise : Milford, New Hampshire, 1995
(http://nnh.com/ev/wbs2.html)
Een Work Breakdown Structure (WBS) houdt in dat, uitgaande van het
projectdoel, deelprojecten worden geformuleerd. Deze deelprojecten worden
gesplitst in deeltaken, net zolang totdat er duidelijk hanteerbare taken te
definieren zijn.
In het bovenstaande voorbeeld is dit te zien: er wordt vanuit een hoofdtaak
(level 1) bekeken welke deeltaken zijn te onderscheiden. Al deze deeltaken zijn
te beschouwen als hoofdtaken met deeltaken. Het plaatje laat duidelijk de
hiërarische opbouw zien van een WBS. Dit proces van voortdurend opsplitsen
van taken levert een WBS op.
Er zijn verschillende benaderingen mogelijk voor het indelen van een WBS.
Veel gebruikt worden de volgende indelingen:
- Objectmatig of fysieke verbanden. Activiteiten worden gebundeld op
grond van het feit dat ze gericht zijn op verschillende deelobjecten;
- Geografische of plaatsruimtelijke verbanden. Activiteiten worden
onderscheiden of gebundeld omdat zij op verschillende lokaties verricht worden;
- Procesmatige verbanden. Activiteiten worden onderscheiden of
gebundeld omdat zij tot verschillende fasen van een proces behoren;
- Deskundigheidsgerichte verbanden. Activiteiten worden onderscheiden
omdat zij door mensen met fundamenteel verschillende deskundigheden worden
verricht.
- Prestatiegerichte verbanden. Activiteiten worden onderscheiden omdat
zij gericht zijn op funtionele eisen van het projectresultaat.
Een WBS helpt bij het opsplitsen van taken. Deze opsplitsing is nodig om
het project te plannen. In het deel over Gantt-charts wordt ingegaan op de
grafische weergave van zo'n planning.
Gebruikte bronnen
Het grootste gedeelte van deze tekst is gebaseerd op 'Projectmatig werken'.
Voor het gedeelte over WBS is bescheiden gebruik gemaakt van 'Advanced Project
Management'.
- Gert Wijnen, Willem Renes, Peter Storm Projectmatig werken ,
Utrecht : Het Spectrum, 1996
- F.L. Harrison Advanced project management : a structured approach,
Aldershot [etc.] : Gower, 1992
Verdere informatie
Op het web valt de informatie over project management tegen. Dit komt vooral
omdat er veel bedrijven actief zijn in project management activiteiten en niet
te veel informatie kwijt willen geven.
Rutger Wessels
Laatst gewijzigd:
Thu, 06 Apr 2000 11:45:38 GMT