Dit is de eerste keer die we de orientatie geven nadat een computer een wereldkampioen in schaak heeft geslagen, zeker een mijlpaal. Drew McDermott, hgl. te Yale University, bespreekt dit gebeurtenis, in zijn stuk How Intelligent is Deep Blue?" Een platte tekst versie is beschikbaar hier. Interessant is hoe hij bepaalde sceptische kritieken ontkracht, vooral door zijn insistentie op een gedragstoets voor intelligentie. Het is -- zo McDermott -- "silly" om te geloven dat we van tevoren weten hoe een intelligente machine moet functioneren.
We bespreken de kunstmatige intelligentie (KI) en vooral de sleutelrol van de taalverwerking hierin. De KI is een deel van beide specialisaties binnen Alfa-informatica, zowel natuurlijke-taalverwerking als ook de historisch-culturele informatiekunde. De KI is veel breder dan alfa-informatica, en heeft zeer belangrijke poten in filosofie, psychologie en (het belangrijkste) informatica. Maar KI is steeds een belangrijke bron van inspiratie voor de alfa-informatica geweest uit verschillende redenen.
KI benadert zeer moeilijke problemen algoritmisch. De centralen vragen van letterenstudies zijn ook moeilijk, zelfs in de definitie: Hoe zitten taal en cultuur in elkaar? Wat is kunst en hoe heeft ze zich in verschillende culturen gemanifesteerd? Dit levert een bepaalde affiniteit met alfa-informatica. Verder zien wij onkenbare prestaties en gemeenschappelijkheden in belangstelling.
De geschiedenis van de KI levert nog een reden om KI een plaats te geven in de studie, met name de grote belangstelling binnen KI voor taalbegrip en taalverwerking. Al in 1950 formuleerde Alan Turing zijn beroemde "Turing Test". Een machine zal pas dan intelligent zijn als een expert normaliter geen verschil in gesprek kan uitmaken tussen de machine en een mens. De overhead sheets van de eerste helft van lezing zijn beschikbaar. Omdat het o.a. om de Turing test gaat (zie sheets), is het misschien ook interessant om te lezen hoe de taaltechnologie met de problemen is omgegaan die in de Turing test nog steeds onoverwinlijk zijn. Hierover is er een voordracht beschikbaar, Natural Language Interfaces and the Turing Test. (In Franciska M.G. de Jong and Anton Nijholt (eds.) Natural Language Interfaces: From Laboratory to Commercial and User Environment 1993, Twente, pp. 15-21.
In een afsluitend deel van de het verhaal over KI geef ik twee voorbeelden om te illustreren wat het betekent intelligente programma's te schrijven. Het eerste is de beroemde "Tower of Hanoi" dat ik ook meeneem naar de les. Het spijt me dat ik geen vergelijkbare ervaring hier aan kan bieden. Maar als iemand meespeelt, wordt het duidelijker dat inderdaad een soort intelligentie nodig om een oplossing uit te voeren. Mijn overhead sheets van de tweede helft van de lezing zijn ook beschikbaar.
John Nerbonne
Last modified: Wed Nov 10 21:28:19 CET 2004