SYNOPSISSEN VAN TARZAN ROMANS

© C.J.W. Zwart 1998

1. Tarzan van de apen

Tarzan's geboorte en jeugd in de jungle. Wanneer hij leider van de mensapen is geworden verstoort een blanke expeditie zijn wereldbeeld. Hij redt Jane Porter, zijn grote liefde, en Paul D'Arnot. Die maakt hem vertrouwd met spraak en cultuur. In Amerika redt hij Jane opnieuw, maar hij respecteert haar verloving met William Clayton, de valse Lord Greystoke.

2. De terugkeer van Tarzan

Tarzan doorkruist de plannen van Nikolas Rokoff, en deze neemt wraak door hem voor de kust van Afrika overboord te gooien. Tarzan wordt leider van de Waziri en ontdekt de schatkamers van Opar. Jane lijdt schipbreuk voor Afrika en wordt door de Oparianen gekidnapped. Tarzan redt haar en zij trouwen.

Opmerkingen: spannend en goed geconstrueerd verhaal; Tarzan werkt als geheim agent in Noord-Afrika; W. Clayton sterft na de schipbreuk.

3. De wilde dieren van Tarzan

Langdurige achtervolging langs de rivier de Ugambi, waarbij Jane, Rokoff, en Tarzan betrokken zijn. Tarzan wordt geassisteerd door Akut en zijn mensapen, Sheeta de panter, en de neger Mugambi.

Opmerkingen: aanleiding is de vermeende ontvoering van zoon Jack; Rokoff wordt door Sheeta vermorzeld.

4. De zoon van Tarzan

Tarzan's zoon Jack (Korak) verlaat zijn ouders om in Afrika in Tarzan's voetsporen te treden. Hij redt het franse prinsesje Meriem van haar arabische kidnappers, maar als de geliefden gescheiden worden wanen ze elkaar dood. Meriem overleeft vele belagers en weet uiteindelijk Korak met zijn ouders te herenigen.

Opmerkingen: soms traag maar uiteindelijk zeer geslaagd verhaal met tot 5 parallelle verhaallijnen; symbolische vertelling over de troubles van de pubertijd.

5. Tarzan en de juwelen van Opar

De Belgische deserteur Werper aast met de bende van Achmet Zek op Tarzan's bezittingen. Getroffen door een aardbeving verliest die zijn geheugen, Jane, zijn ranch, zijn goud en de juwelen van Opar. Op zoek naar de 'pretty pebbles' achterhaalt hij Werper, waarna hij herstelt en Jane kan redden.

Opmerkingen: miraculeuze verhaalconstructie, één van de beste; centraal figuur is niet Tarzan maar Werper; Tarzan redt La van een bronstige olifant.

6. Tarzan's jungleverhalen uit de tropische wildernis (Tarzan in het oerwoud)

Serie korte verhalen over Tarzan's tijd in de jungle voor de komst van Jane.

Tarzan's eerste liefde; De gevangenneming van Tarzan; Het gevecht om de balu; De god van Tarzan; Tarzan en de negerjongen; De heksenmeester zoekt wraak; Het einde van Bukawai; nrs 8-12 alleen in tweede vertaling, zonder titel.

7. Tarzan de ongetemde (Tarzan de ontembare)

W.O. I. Tarzan neemt wraak op 'de Duitsers', die zijn ranch vernietigd en Jane vermoord hebben. Zo ontmoet hij de duitse spionne Bertha Kircher, die hij zijns ondanks in de jungle beschermt. Met de engelse vliegenier Smith-Oldwick belandt het gezelschap in een stad van waanzinnigen, waaruit ze ternauwernood ontsnappen.

Opmerkingen: genant vertoon van nationalisme, sexisme, en racisme; Tarzan overleeft in de woestijn door een gier te verschalken; assistentie van een zwarte leeuw.

8. Tarzan de verschrikkelijke

Tarzan volgt Jane's spoor tot in de verborgen prehistorische vallei Pal-ul-don, waar blanke en zwarte 'pithecanthropi' wonen. Hij vindt haar in de stad A-lur, waar beiden inzet worden van een strijd tussen de wereldlijke en de geestelijke macht. Als de zaak uit de hand loopt, brengt Korak redding.

Opmerkingen: Tarzan temt en berijdt een triceratops; hij geeft zich uit voor 'Dor-ul-Otho' (zoon van god); bevat Pal-ul-don woordenlijst.

9. Tarzan en de gouden leeuw

Voormalig dienstmeid Flora Hawkes berooft Opar met hulp van Tarzan-lookalike Esteban Miranda. Tarzan en La vluchten naar de vallei van de diamanten, waar zwarten zuchten onder het juk van gorilla's. Met de gouden leeuw Jad-bal-ja herstelt Tarzan de orde en achterhaalt hij de boeven, waarbij Miranda ontkomt.

Opmerkingen: Tarzan traint een leeuwewelpje; Miranda houdt iedereen voor de gek, zelfs Jane; racistisch; Tarzan verwoordt zijn afkeer van de samenleving.

10. Tarzan en het mierenvolk

Tarzan crasht in een verborgen vallei waar spraakloze reuzenvrouwen hun zwakke mannetjes terroriseren, en minuscule mensen ontwikkelde stadstaten bewonen. Opgenomen in het ene mierenvolk wordt hij krijgsgevangen gemaakt door het andere, waarna hij met veel moeite ontsnapt uit hun stad en uit de vallei.

Opmerkingen: spannend verhaal met veel fantasy-details; misogyn; Tarzan wordt experimenteel verkleind; zijlijn met Miranda komt niet uit de verf.

11. Tarzan, heerser van het oerwoud (Tarzan, heer der wildernis)

De Amerikaanse fotograaf James Blake verdwaalt in de jungle en belandt in een verborgen vallei waar afstammelingen van kruisvaarders nog in de middeleeuwen leven. Arabische slavendrijvers bereiken dezelfde vallei en ontvoeren Blakes geliefde, prinses Guinalda. Tarzan mag het oplossen.

Opmerkingen: kleine rol Tarzan; ridders spreken quasi-middelengels; uitgebreid verslag riddertoernooi; ingewikkeld maar nooit echt spannend.

12. Tarzan en het verloren rijk (Tarzan en het verloren keizerrijk)

Tarzan zoekt Erich Von Harben, en beiden belanden in een verborgen vallei waar twee Romeinse steden zuchten onder een wrede keizer en hun ongeschikte zoon. Tarzan's overwinning als gladiator ontketent een revolutie die overslaat naar de andere stad, net op tijd om Von Harben te redden.

Opmerkingen: gebaseerd op schetsen voor deel 11; Tarzan leert Latijn; in beide steden draait het om een doorkruiste romance; Nkima haalt de Waziri.

13. Tarzan in de onderwereld

Tarzan vergezelt Jason Gridley op een expeditie naar Pellucidar om keizer David Innes te redden van de Korsars. Niet gewend aan de omstandigheden in het binnenste der aarde worden ze snel gescheiden en beleven ijzingwekkende avonturen voor ze herenigd worden en hun missie kunnen voltooien.

Opmerkingen: crossover naar Pellucidarreeks; all-out fantasy; duizelingwekkende verwikkelingen; romance Jason en Jana, 'the red flower of Zoram'.

14. Tarzan de onoverwinnelijke

Communisten zaaien onrust in de jungle nabij Opar, waar La is afgezet. Tarzan probeert hun plannen te dwarsbomen en La te reïnstalleren. Veel gedwaal door de jungle van La, met Jad-bal-ja, de Amerikaanse agent Wayne Colt, en de door de communisten misleide Zora Drinov.

Opmerkingen: schaamteloze portrettering van de Russen/Roden als bad guys; verhaal vat geen vlam; cliché's alom (Opar, Nkima, Tantor, Waziri, Arabieren).

15. Tarzan triomphator (Tarzan triomfeert)

Tarzan, op jacht naar slavenhandelaars, redt de gestrande pilote Lady Barbara Collis uit een krater, bewoond door gedegenereerde afstammelingen van een discipel van Paulus. Veel nevenfiguren, waaronder de geoloog Lafayette Smith en zijn maat Danny "Gunner" Patrick, de Russische spion Stabutch, en de schone valleibewoonster Jezebel.

Opmerkingen: Rol van Tarzan is gering; parallelle verhaallijnen raken elkaar lange tijd niet; geinige weergave Amerikaans slang (Patrick).

16. Tarzan en de gouden stad

In de geïsoleerde valleien van Athne en Cathne (de stad van goud) maakt Tarzan een verpletterende indruk op de koningin van Cathne, Nemone. De aantrekking is wederzijds, maar paleisintriges en Nemone's vlagen van waanzin leiden onvermijdelijk tot Tarzan's val. Hij wordt op het nippertje gered door Jad-bal-ja.

Opmerkingen: meest erotisch geladen Tarzanroman; bijzonder goed geconstrueerd verhaal; speelt vrijwel geheel in stedelijke omgeving.

17. Tarzan en de Leeuw-man

Een op locatie in de jungle draaiende filmploeg wordt door rampspoed overvallen. Tarzan trekt zich hun lot aan, vanwege de treffende gelijkenis tussen hem en de hoofdrolspeler, Stanley Obroski (de Leeuw-man). Hij redt de actrices uit de greep van anglofone gorilla's, voortbrengselen van de gentherapie van een Engelse 'mad scientist'.

Opmerkingen: slecht geconstrueerd verhaal; persoonsverwisselingen; bijtende Hollywood kritiek; de gorilla's dragen namen uit de geschiedenis van Henry VIII.

18. Tarzan en het luipaardenvolk

Tarzan lijdt aan tijdelijke amnesie en bindt als beschermengel van Orando de Utenga de strijd aan met de geheime orde van de luipaardmannen. Deze hebben een blanke vrouw ontvoerd, Kali Bwana, die op zoek is naar haar broer, een ivoorstroper. Diens partner, Old Timer, probeert haar te redden.

Opmerkingen: mooie opbouw in de eerste helft, tweede helft meer willekeur; de eerste 100 pagina's heet Tarzan Muzimo, en Nkima "The Spirit of Nyamwegi."

19. Tarzan's waagstuk

Tarzan onderzoekt met zijn Waziri de ontvoering van jonge meisjes door de mysterieuze blanke Kavuru. Deze nemen ook Jane gevangen, die met haar gezelschap een noodlanding heeft gemaakt in de jungle. Tarzan brengt redding via een parachutelanding midden in de tempel, samen met Jane's piloot Brown.

Opmerkingen: gekibbel, moord, en romantiek in Jane's groep; de Kavuru-economie draait op waanzinnigen; het gaat om een levenselixer.

20. Tarzan en de verboden stad

Tarzan reist met d'Arnot et al. de vermiste Brian Gregory achterna, die op zoek was naar de 'Father of Diamonds' in de verboden stad Ashair. Alle leden van het gezelschap worden continu aangevallen, gekidnapt, gevangen gezet, (bijna) aangerand of geëxecuteerd, en door Tarzan gered.

Opmerkingen: mogelijk spurieus; geen opbouw; karakters en situaties niet uitgewerkt; gedeeltelijk onder water; Tarzan vecht met twee leeuwen.

20'. The Red Star of Tarzan

Eerste versie van 20.

21. Tarzan de geweldige

Tarzan bevrijdt Stanley Wood en Gonfala van de tovenaar Mafka, die via telepatie zijn Kaji (vrouwelijke strijders) en hun mannelijke gevangenen manipuleert. Twee van de mannen ontvoeren Gonfala en leiden haar (en Wood en Tarzan) naar de valleien van Athne en Cathne, waar tal van misstanden heersen.

Opmerkingen: vrijwel lineaire vertelling, merkwaardige sprongen in tijd en plaats; tal van aanwijzingen dat de eerste helft niet van de hand van Burroughs is.

22. Tarzan op Sumatra (Tarzan en het vreemdelingenlegioen)

WO II. Tarzan, kolonel der R.A.F., crasht met een aantal Amerikanen in de jungle van Sumatra. Samen met de voortvluchtige Nederlandse Corrie van der Meer en enkele Nederlandse guerillastrijders ontkomen ze naar de kust. De jungle is vergeven van de Japanners, collaborateurs, en wilde dieren.

Opmerkingen: tussen de gevechten door veel aandacht voor psychologische en romantische ontwikkelingen binnen ``het vreemdelingenlegioen''; propagandistisch.

23. Tarzan and the Madman

Op jacht naar een geheugengestoorde die meent dat hij Tarzan is, en het blanke meisje Sandra Pickerall ontvoerd heeft, komt Tarzan terecht in een bergvallei waar nazaten van de Portugezen en de Galla's elkaar bestrijden. De ontvoerder blijkt geen kwaaie, en na een veldslag ontkomen de protagonisten zonder veel problemen.

Opmerkingen: Tarzan's rol is te verwaarlozen; toegang tot de vallei via spannende klimpartij; de goede Pelham Dutton wordt achteloos door mensapen verscheurd.

24. Tarzan and the Castaways

  1. Tarzan and the Castaways.

    Tarzan raakt met zijn reisgenoten na muiterij en schipbreuk verzeild op een onbekend eiland, waar nazaten van de Maya's overleven.

    Opmerkingen: Tarzan lijdt korte tijd aan afasie. Rake karaktertekening van de personages. Zeer schetsmatige uitwerking van het plot.

  2. Tarzan and the Champion.

    Tarzan wil een stroper, de wereldkampioen boksen Mullargan, van zijn landgoed verwijderen, maar moet hem uiteindelijk van de kannibalen redden.

  3. Tarzan and the Jungle Murders.

    Tarzan stuit op twee vliegtuigwrakken, en later op een safari waarin mysterieuze doden vallen. Hij brengt de zaken met elkaar in verband en lost de moorden op.

    Opmerkingen: crossover naar het detective-genre; schetsmatig, waarschijnlijk geen echte Burroughs; lange uiteenzetting van de 'MacGuffin' in hoofdstuk 2.