next up previous contents
Next: Practische doelen Up: Inleiding Previous: Inleiding   Contents

De computer als hulpmiddel voor de taalkunde

De taalwetenschap bestudeert de geschiedenis van natuurlijke talen, de verschillen tussen talen, de psychologische en cognitieve aspecten van taalproductie en taalperceptie, de structurele eigenschappen van talen, enzovoort. De computer kan een belangrijke rol spelen in alle onderdelen van de taalwetenschap.

Een interessant probleem van het Nederlands betreft bijvoorbeeld de vraag welke regels bepalen hoe we van een zelfstandig naamwoord een verkleinwoord maken. Bij de vorming van een verkleinwoord kan men in principe kiezen uit de suffixen -je, -tje, -etje, -pje, en -kje. Het is moeilijk om precies te zeggen wanneer welk suffix optreedt. (Denk bijvoorbeeld aan het verschil tussen leerling (-etje) en koning (-kje).) Bij het testen van regels die taalkundigen opstellen om de vorming van verkleinwoorden te beregelen, kan een computer op verschillende manieren van nut zijn. In de eerste plaats kan met behulp van een electronisch woordenboek, of door met de computer te zoeken in teksten, gemakkelijk een grote verzameling voorbeelden worden aangelegd. In de tweede plaats kan de computer, mits voorzien van de juiste informatie, automatisch testen in hoeverre de voorgestelde regels overeenkomen met de voorbeelden. Het gebruik van de computer bespaart hier dus het moeizaam met de hand verzamelen van voorbeelden en tegenvoorbeelden. Tenslotte kan de computer in zekere zin zelf op de stoel van de taalkundige gaan zitten. Computers kunnen ook worden gebruikt om zelf de data te doorzoeken en op zoek te gaan naar regels waaraan alle (of zoveel mogelijk) voorbeelden voldoen. De computer komt in zo'n geval dus zelf met mogelijke regels.

De vorming van verkleinwoorden is hier niet toevallig als voorbeeld gebruikt. In daelemans95 wordt besproken hoe met behulp van de computer een bestaande theorie over de vorming van verkleinwoorden getest kon worden en hoe de computer zelf met alternatieve, betere, regels voor een deel van de data kwam.


next up previous contents
Next: Practische doelen Up: Inleiding Previous: Inleiding   Contents
Bouma G.
2000-05-19