Herschrijfgrammatica's zijn wiskundige objecten, waarin de regels van een taal expliciet zijn vastgelegd. Met behulp van deze regels kunnen we voor iedere reeks woorden vaststellen of deze reeks wel of niet door de regels in de grammatica kan worden gegenereerd. Dit maakt het mogelijk om herschrijfgrammatica's in te zetten bij het automatisch ontleden van taal. Een algoritme voor automatisch ontleden dat ongeveer zo werkt als de herschrijfmethode die we hierboven hebben geschetst, wordt gegeven in figuur 5. Dit algoritme is een voorbeeld van een zogenaamde top-down ontleder, omdat het zinnen ontleedt door van boven ( S) naar beneden (de woorden in de invoer) te werken. Merk op dat er vaak verschillende manieren zijn om een categorie links te herschrijven als een reeks categorieën rechts, en dat het programma dus soms verschillende mogelijkheden zal moeten onderzoeken.
Een van de prettige eigenschappen van herschrijfgrammatica's is dat we geen gebruik hoeven te maken van de herschrijfmetafoor om vast te stellen of een zin al dan niet door de grammatica gegenereerd kan worden. Een bottom-up ontleder (zie figuur 6 ) werkt bijvoorbeeld in een richting die tegengesteld is aan die van een top-down ontleder. Een bottom-up ontleder werkt vanuit de woorden in de zin naar de categorie S toe. Net als de top-down ontleder zal ook dit programma soms verschillende mogelijkheden moeten onderzoeken.